Ekili ve Dikili Tarım
Adı geçen temettuat defterlerinde Kızılcabölük’ün 1844’lerdeki iktisadi yapısını çok iyi inceleme imkanı mevcuttur. Özellikle ziraat konusunda ekili tarım ve dikili tarım şeklinde iki grupta inceleme şansımız vardır.Ekili olandan hınta (buğday), şa’r (arpa), ilaf (yulaf) ve dan (mısır) anlaşılmakta, dikili olanlar için sadece ”bağ” tabiri geçmektedir. Tabiki bağda çeşitli meyve ağaçlan bulunduğundan onlar ayrıca tasnif edilmemiştir. Adı geçen defterlerde ekili alanlar için ”mezru tarla”, ekimi yapılmayan ya da nadasa bırakılan tarlalar için ”gayr-i mezru tarla” tabirleri yazılmıştır. Her hanenin kaç dönüm ekili, ne kadar ekili olmayan tarlası olduğu, hatta ne kadar dönümünü kiraya verdiği ve kiralayanın ne kadar hasılat elde ettiği kayda alınmıştır .Ayrıca bu tarlalarda ne gibi ürünler ekildiği ilgilinin vergi hanesindeki kayıtlardan anlaşılmaktadır .
Tablolaştırdığımız bu bilgiler incelendiğinde, gerek mahallelerin ve gerekse Kızılcabölük genelinin ekili ve dikili tarım hasılatı görülecektir.
Her üç mahallede hakim tarım, ekili tarımdır .Ağırlık buğday ve arpa tarımıdır. Çok az miktarda yulaf ve darı ekimi vardır .
Yine tabloda görüleceği üzere, aşağı yukarı pek çok hanenin 1!2 veya 1 dönüm de olsa bağı vardır. Değer itibariyle hasılat 10 krş. ile 120 krş. arasında değişmektedir. Hiçbir tarım arazisi olmayan aileler geçimlerini diğer mesleklerden özellikle ”çulhacılık”tan karşılarken, bazıları ise hem çulhacılık (dokumacılık) yapmakta, hem de dikili tarımla meşgul olmaktadır.
Hayvancılık
Yine temettuat defterlerinden, hane sahiplerinin malik bulunduğu hayvanların hangi cinsten kaçar adet, içlerinden sağılan inek gibi gelir getiren kaç hayvan olduğu ayrıca kaç adet iş ve yük hayvanı bulunduğunu tesbit etmemiz mümkündür.
Kızılcabölük’te 1844 yıllarında, tabloda da görüleceği gibi, yük hayvanı olarak en fazla merkep, iş hayvanı olarak da öküz ilk sıralan almaktadır. Sağılan inek sayısı toplam 59 adettir. Keçi ve oğlak, küçük baş hayvan olarak en fazla beslenen hayvanlardır. Yukarı mahalle bu besicilikte önde gelirken, Demirci mahallesinde keçi beslendiğine dair bir kayıt yoktur.
Hayvan hasılatı olarak iki çeşit hasılat bulunmaktadır: Sağman inek ve keçi. Az sayıda an kovanı mevcut olup sadece Yukarı mahallede kayıtlıdır. Diğer hayvanlara her hangi bir hasılat takdir edilmemiştir .
Kızılcabölük genelinde toplam 289 yük hayvanı, 339 büyükbaş hayvan ile 452 küçükbaş hayvan mevcuttur. Burada dikkatimizi çeken bir diğer nokta kayıtların hiçbirinde, koyun, kuzu ve koç gibi diğer küçük baş hayvanların bulunmayışıdır .Bu bir anlamda yörük kültürünün etkisinde olan pek çok yöredeki özelliği anımsatmaktadır .
Not: Bu yazı Prof. Dr.İsmail YAKIT Hocamızın yazmış olduğu Arşiv Belgelerinde Kızılcabölük adlı kitabından alınmıştır.